Monday, November 13, 2006

Out of Control

Η Αθήνα βρίσκεται σε μια ιδιαίτερη καμπή. Την παρατηρούμε να μεταλλάσσεται επηρεαζόμενη από πρωτόγνωρες δυναμικές συνθήκες: Τα μεγάλα έργα υποδομής που ολοκληρώθηκαν πριν από την Ολυμπιάδα έχουν δημιουργήσει ένα νέο πλαίσιο αναπτυξιακών παραμέτρων. Ο πληθυσμός της πόλης συνεχίζει να μεγαλώνει και εμπλουτίζεται από νέες κουλτούρες και πολιτισμούς. Ο ιστός της μητρόπολης των Αθηνών ξεχειλίζει πέρα από τα όρια του λεκανοπεδίου της Αττικής με γοργούς ρυθμούς. Το κλίμα της πόλης επηρεάζεται αργά αλλά σταθερά από το φαινόμενο του θερμοκηπίου.

Η αρχιτεκτονική ως συνθετική οπτική αισθητικών, κοινονικοπολιτικών, οικονομικών, επιστημονικών και φιλοσοφικών ερεθισμάτων βρίσκεται στο περιθώριο των εξελίξεων. Αντιλαμβανόμαστε την συνθήκη αυτή σαν μια χαμένη ευκαιρία, μια σπατάλη πνευματικού κεφαλαίου που διαθέτει η κοινωνία μας.

Η παρατεταμένη απουσία της αρχιτεκτονικής στον προβληματισμό για την Αθήνα αποτελεί την αφορμή για τη συμμετοχή μας στην πρωτοβουλία Athens9. Όπως είναι φυσικό σε κάθε συλλογική προσπάθεια, πολλά ερωτήματα προκύπτουν σε σχέση με τη μορφή και το σκοπό της. Χρειάζεται τελικά μια ομάδα από αρχιτέκτονες χωρίς κοινές φιλοσοφικές, πολιτικές ή αισθητικές βάσεις να εκφράσει ένα κοινά αποδεκτό μανιφέστο; Ποια είναι η κινητήρια δύναμη που καθοδηγεί μια προσπάθεια χωρίς εκφρασμένη κεντρική σύλληψη (concept) ;

Από τη στιγμή που δεν υπάρχει ένα συνεκτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο λειτουργούμε (Athens9) θα θέλαμε να εκφράσουμε τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε εμείς (deca) τις δυνατότητες της περιπέτειας που έχουμε ξεκινήσει.
Στόχος μας είναι το Athens Update να λειτουργήσει σαν δεξαμενή ιδεών και κυρίως σαν μια ανοιχτή διαδικασία ανταλλαγής κι αλληλεπίδρασης με μόνο περιορισμό το κοινό ενδιαφέρον για την Αθήνα.

Στη θέση μιας κοινής βάσης κι ενιαίας ιδεολογίας οραματιζόμαστε ένα σύνολο του οποίου η δυναμική δεν προκύπτει από την ομοιογένεια αλλά από το πλήθος και την πολυφωνία. (εικ. 1,2)
Στο Out of Control o Kevin Kelley μελετά τη λειτουργία της κυψέλης και τη νοημοσύνη του σμήνους μελισσών. Η αρχή της κυψέλης (hive mind) βασίζεται στην ευφυία, την πολυπλοκότητα και τη διάδραση (interaction) που αναπτύσσει το σύνολο του οργανισμού με χαρακτηριστικά που δεν κατέχουν ατομικά τα μέλη της. Αυτόνομα μέλη διατηρούν διασυνδέσεις μεταξύ τους αλλά όχι με έναν κεντρικό κόμβο. Δεν υπάρχει αλυσίδα παραγωγής αλλά μια πολλαπλότητα από παράλληλες ενέργειες των οποίων η σημασία έγκειται στο σύνολο που ανήκουν. Σε υψηλό βαθμό συνδεσιμότητας και μεγάλο αριθμό μελών, η δυναμική της μάζας παίρνει το πάνω χέρι.
Η Αθήνα των διάσπαρτων συλλογικοτήτων, της ατομικής πρωτοβουλίας και της διάτρητης κεντρικής οργάνωσης μοιάζει ιδανικός τόπος για την εγκατάσταση μιας κυψέλης ιδεών.

Το blog που έχει ξεκινήσει είναι ένα από τα μέσα όπου σκέψεις, ιδέες και συνθέσεις μπορούν να συγκροτηθούν σε σύνολο με δυναμικό τρόπο, ενσωματώνοντας τον παράγοντα του χρόνου, της ροής και του στιγμιαίου. Με αφετηρία το blog φανταζόμαστε το Athens Update ν'απλώνει πλοκάμια προς άλλα μέσα, εξερευνώντας διαφορετικούς τρόπους παραγωγής, ανταλλαγής κι επικοινωνίας ιδεών. Χρειαζόμαστε τροφή για σκέψη, συνεργούς και πλατφόρμες συνδέσεων.


Οι λόφοι ως παρατηρητήρια μιας πόλης που μετακινείται προς τα δυτικά με σημαία τις γκαλερί.
[Λέανδρος / No more securitad (1998) ]












Η Αθήνα σαν δίπολο του αρχαιοελληνικού κάλλους και της μικροαστικής αναρχίας. [Τσουμπλέκας Δ. / Ουδεμιά Ευθύνη. Free Parking (2000)]

Τότε που η Πανεπιστημίου ήταν πεζόδρομος και φιλοξενούσε υπογείως της την Εθνική Βιβλιοθήκη. Ένας "ποταμός γνώσης" 900 μέτρων από το Σύνταγμα ως την Ομόνοια, ανάμεσα στην Ακρόπολη και το Λυκαβηττό.
[Chi Wing Lo, Δαβλάντη Παναγιώτα / Βιβλιοθήκη της Ελλάδος (1993)]












Πώς να χαράξετε μια καινούργια
πορεία στην Αθήνα με φωτοβολίδες
ανά τριάντα βήματα
- το φως ορίζει χώρο.
[Francis Alys / Performance για την Outlook (2004)]


Το κάποτε που έγινε τώρα της πόλης που θα σχεδιάζεται με βάση την τηλε-εργασία, την τηλε-διεύθυνση - όταν η εγγύτητα ορίζεται με ταχύτητες επικοινωνίας. [Τάκης Ζενέτος / Ηλεκτρονική Πολεοδομία (1969)]







Ένας επιχειρηματίας διαχέει τα δωμάτια του σπιτιού του σε διάφορα σημεία της Αθήνας
από φόβο για τρομοκράτες που μπορεί να τον παρακολουθούν. [Χρήστος Παπούλιας / Η διασκορπισμένη κατοικία (2002)]

9 comments:

Anonymous said...

Η Ηλεκτρονική Πολεοδομία είναι του 1952 κατά τον Ζενέτο και τα Αρχιτεκτονικά Θέματα.

Anonymous said...

mikrh dior8wsh: h protash tou papoulia aforouse enan epixeirhmatia pou apo fobo twn tromokratwn diaskorpize thn katoikia tou.

Anonymous said...

Σκέφτομαι ότι υπάρχει ένα ποσοστό αρχιτεκτόνων στην Ελλάδα (αντίστοιχα, παντού) , κάπως μεγαλύτερων σε ηλικία από το μέσο όρο των μελών του Α9, που δε χρησιμοποιεί με άνεση τους υπολογιστές, δεν έχει ευχέρεια στη χρήση του internet, δυσκολεύεται να κατανοήσει τι είναι ένα blog. Κάποιοι από αυτούς έχουν διαβάσει, ακούσει, ζήσει αρκετά και έχουν σκέψεις και αντιδράσεις γι αυτά που συζητιούνται, δεν μπορούν όμως να συμμετέχουν.
Το γεγονός αυτό υπογραμμίζει την κίνηση του Athens Update προς ένα άλλο είδος συμμετοχικής κριτικής διαδικασίας -γυρνάει ηχηρά μια σελίδα στην αρχιτεκτονική συζήτηση. Την ίδια στιγμή όμως, η υπερδημοκρατικότητα του μέσου αποκλείει κάποιους το reflex των οποίων ίσως να ήταν πολύτιμο.

Anonymous said...

nomizw pws h parapomph sthn kupselh kai se ka8e allo emergent system einai xrhsimh, gia na 3ekinhsei kaneis na katalabainei th sxesh merous kai olou se mia megaloupolh. fusika oi apofaseis pou prepei na parei mia melissa einai polu pio liges kai aples se sxesh me autes pou kaloumaste na paroume oloi emeis pou anhkoume sto an8rwpino eidos (8elw na pisteuw!). alla ontws ta patterns pou mporei na prokuptoun apo a8roisma twn apofasewn eite ths melissas eite twn katoikwn mias polhs mporei na einai e3isou endiaferonta. to zhtoumeno kata th gnwmh mou einai pws "ka8odhgeitai" to smhnos ka8e fora, wste h poluplokothta na apokta domh kai na mhn metatrepetai aplws se xaos. auto stis melisses epitugxanetai dia tou koinou stoxou (diathrhsh ths kupselhs/anaparagwgh/... klpklp)enw sthn a8hna auto den einai ka8olou 3eka8aro. milaw mallon gia tous aparaithtous kanones h parametrous (constraints? sorry, den 3erw poia einai h akribhs metafrash) pou 8a dwsoun sth a8hna kai se auto to blog isws mia domh. o kos tzirtzilakhs milhse gia ena koino concept, alla auth kai an einai 90's 8ematologia!! ta concept einai mia e3wterikh ka8odhghsh ths skepshs. nomizw pws orizontas tis parametrous tou paixnidiou 8a shmainei thn anadiorganwsh tou ek tvn esw, thn a3iopoihsh ths uparxousas dunamikhs kai oxi ton periorismo katw apo mia afhrhmenh opmrella (akous ekei concept!) ... h aspa milhse gia uperdhmokratikothta, h opoia mallon parapempei sto "grafei o ka8enas oti 8elei" pou kinduneuei na mas apoprosanatolisei olous (px ena ar8ro mazeuei tosa comments osa kamia protash). autos einai o kindunos alla kai h dunamikh twn blog kai ths dhmokratias etsi den einai?

decaARCHITECTURE said...

Προς Άσπα
Έχουμε σκεφτεί κι εμείς το πρόβλημα για το οποίο μιλάς. Αλλά πόσοι έχουμε καθίσει κάποια στιγμή να εξηγήσουμε στους γονείς μας τη βασική λειτουργία του internet με αφορμή ένα ενδιαφέρον site; Tα πράγματα δεν είναι στατικά, ούτε δεδομένα. Κι εμείς τώρα μαθαίνουμε τους κανόνες, συμμετέχοντας στη διαδικασία. Το blog και το διαδίκτυο δεν είναι οι μόνοι χώροι όπου προβλέπεται να εξελιχθεί το project του Athens Update, είναι απλά η αφετηρία. Σκέψου όμως το τεράστιο πλεονέκτημα του να παρακάμπτεις τις δυσκολίες μιας δημοσίευσης ή μιας έκθεσης, το χρόνο, τα έξοδα, τη συνεννόηση, το γενικό πλαίσιο. Το blog στήνεται τώρα, εξελίσσεται στιγμιαία και καθημερινά και δεν παρουσιάζει τελειωμένες προτάσεις αλλά καλεί σε διάλογο για να τις διαμορφώσει από κοινού.

decaARCHITECTURE said...

Προς mitrolis
Μάλλον πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι η αναφορά στην κυψέλη δεν έγινε για να εξηγήσει τις σχέσεις στην μεγαλούπολη (στην οποία περίπτωση θα ήταν όντως πολύ απλουστευτική) αλλά περισσότερο την λογική με την οποία θα μπορούσε να λειτουργήσει το Athens Update. Δεν μπορούμε να μιλήσουμε για σκοπό αλλά για ένα κοινό ένστικτο (σε αναλογία με το σμήνος) ή ισχυρή αίσθηση ότι η αρχιτεκτονική πρέπει να διατυπώσει μαζικά απόψεις για την Αθήνα. Αν ανατρέξεις στο Out of Control (link) θα δεις ότι τελικά το σμήνος δεν καθοδηγείται από ένα κοινό στόχο αλλά με μια διαδικασία «αθροιστική» (domino effect). Από μια μέλισσα- ανιχνευτή προς μια μάζα μελισσών που παρακινείται και παρακινεί μια ακόμα μεγαλύτερη μάζα κ.ο.κ. Κάθε input όμως επηρεάζει το σύνολο με αποτέλεσμα να δημιουργείται σταδιακά μια κοινή βάση σκέψης και δράσης. Όσο για την πιθανότητα του χάους, τον παράγοντα του απρόβλεπτου και τον κίνδυνο από τη μη-καθοδήγηση, θεωρούμε ότι είναι το υγιέστερο κομμάτι αυτής της διαδικασίας.
ΥΓ. Ευχαριστούμε για τη διόρθωση.

Anonymous said...

guys, euxaristw gia thn apanthsh. 8a epanel8w se epomeno post. kalh sunexeia. kai perimenoume kai kanena happening =]

Andreas Angelidakis said...

Πολυ cool post, μ'αρεσει πως απο τους μηχανισμους για το πρασινο πηγατε σε μηχανισμους για την πολη γενικοτερα, και εσπασε λιγο η γραμμικη εξελιξη του προτζεκτ η οποια εδινε βαρυτητα στο πιθανο αποτελεσμα και οχι στη διαδικασια (αυτο ισχυει νομιζω για ολα τα Α9). Ειδικα ο συνδιασμος Francys Alys και Ζενετου εχει εξαιρετικο ενδιαφερον.

doxiadis+ said...

Το εξαιρετικά ενδιαφέρον είναι ότι η δυναμική του athensupdate και η δυναμική της πόλης συγκλίνουν. Και μεταξύ της δυναμικής της κατευθυνόμενης σκέψης / κατευθυνόμενης πολεοδομίας a la new urbanism, και του απόλυτου «χάους», υπάρχει ο μέσος χώρος. Είναι ο χώρος της διερευνήσημης, συζητήσιμης πολυπλοκότητας.