Friday, November 03, 2006

Το Σωστό Λάθος

Η έννοια του συστήματος είναι ένα από τα κεντρικά στοιχεία της εκπαίδευσης, για τον απλούστατο λόγο ότι δεν μπορεί κάθε παιδί να εκπαιδεύεται με τον τρόπο που αρμόζει στην προσωπικότητα του, μιας και για να γίνει αυτό η αναλογία καθηγητού-μαθητή θα έπρεπε να είναι 1-1. Οπότε σχεδιάζεται ένα κεντρικό σύστημα το οποίο προσαρμόζεται ανάλογα με τις περιστάσεις. Αν αυτό το σύστημα έχει σχεδιαστεί ώστε να προσαρμόζεται με μεγαλύτερο αριθμό περιστάσεων, τότε πιθανώς να λειτουργεί καλυτέρα σε μεγαλύτερες διακυμάνσεις, ενώ αν έχει σχεδιαστεί τέλεια αλλά χωρίς να είναι ευέλικτο, τότε πιθανώς να έχει μεγαλύτερα προβλήματα στην εφαρμογή του. Σε ένα από τα προηγούμενα σχόλια υπήρχε ένα λίνκ από τον mave για την ομιλία του Ken Robinson στο TED conference, στην οποία μιλούσε μεταξύ άλλων για την αξία του λάθους στην εκπαίδευση, αλλά και για τα εκπαιδευτικά συστήματα σήμερα.

Τα σημερινά εκπαιδευτικά συστήματα έχουν τις ρίζες τους στην βιομηχανική επανάσταση και είναι ουσιαστικά σχεδιασμένα για να παράγουν «χρήσιμους πολίτες». Η εκπαίδευση έχει πάρει την μορφή μιας εκτεταμένης διαδικασίας εισαγωγής σε ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα οπού οι μελλοντικοί εργαζόμενοι αποκτούν πτυχία τα οποία όσο περνάει ο καιρός έχουν και μικρότερη αξία, λόγω του παγκόσμιου εκπαιδευτικού πληθωρισμού. Τα εκπαιδευτικά συστήματα λοιπόν ακόμα βασίζονται στην ιδέα της βιομηχανικής εξειδίκευσης την στιγμή που βρισκόμαστε στο ξεκίνημα της ψηφιακής επανάστασης, η οποία μετατρέπει τον καθημερινό χρήστη υπολογιστή σε πιθανό μουσικό, φωτογράφο, συγγραφέα, δημοσιογράφο, χαρτοπαίκτη ή επιχειρηματία. Ένα δεύτερο ενδιαφέρον στοιχείο που αναφέρει ο Robinson είναι ότι τα εκπαιδευτικά συστήματα μας μαθαίνουν να μην κάνουμε λάθη, ενώ το λάθος είναι μάλλον το πιο σαφές εκπαιδευτικό εργαλείο. Αναφέρει χαρακτηριστικά ότι όταν μάθεις να μην κανείς λάθη έχεις ουσιαστικά χάσει την ευκαιρία να κάνεις οτιδήποτε πρωτότυπο, να εφεύρεις κάτι καινούργιο. Και τελικά τα παιδιά που αποφοιτούν σήμερα θα δουλεύουν μέχρι το 2057 ενώ δεν μπορούμε να προβλέψουμε τις εξελίξεις στον κόσμο μας ούτε μέχρι το 2015, οπότε εκπαιδεύονται για να έναν κόσμο για τον οποίο δεν ξέρουμε και πολλά πράγματα. Συνοπτικά βλέπουμε ότι ένα σύστημα εκπαίδευσης πρέπει να είναι ανοικτό, ευέλικτο, προσαρμόσιμο, να μπορεί να αφομοιώνει και να χρησιμοποιεί το λάθος σαν δημιουργικό στοιχειό.
Σχεδόν με την ίδια φρασεολογία θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για το Σχολικό Κτίριο. Στην περίπτωση των ιδιωτικών σχολείων, μπορεί το κτίριο να σχεδιαστεί με συγκεκριμένες παραμέτρους αλλά στην περίπτωση της δημόσιας εκπαίδευσης η χρήση του συστήματος είναι απαραίτητη για να εξασφαλίσει την σχετικά ομαλή λειτουργία. Όπως και το περιεχόμενο τους, έτσι και τα κτίρια αυτά βασίζονται σε κτιριολογικά και δομικά συστήματα έτσι ώστε να ανταπεξέρχονται με τον πιο γενικευμένο τρόπο στις ανάγκες του εκπαιδευτικού συστήματος. Μπορεί κανείς να δει λοιπόν το σχολείο σαν ένα σύστημα που διαπραγματεύεται την μορφή του με ένα άλλο σύστημα (εκπαίδευση) σε ένα απρόβλεπτο περιβάλλον (πόλη).

6 comments:

Anonymous said...

το κείμενο είναι εξαιρετικό. Θα ήταν ενδιαφέρουσα η έννοια του λάθους στην αρχιτεκτονική του κτιρίου ή στην δομή του κτιρίου που αυτοπροσδιορίζεται ως χώρος ή ώς κάτι απρόβλεπτο που συμβάινει και ερμηνεύει μ'έναν άλλο τρόπο το σύνολο. και λειτουργικά και αισθητικά ίσως...you gave me food for thought. THANKS

Smith said...

Πολύ ενδιαφέρουσα προσέγγηση της σχέσης του σημερινού εκπεδευτικού συστήματος με την βιομηχανική εξειδίκευση καθώς και η αναγνώρηση του λάθους σαν δημιουργικό στοιχείο που θα μπορούσε να αξιοποιηθεί από ένα νέο σύστημα εκπαίδευσης.
Έχω περιέργεια να δω που το πας... Ειδικά όσο αναφορά την σχέση και την δυναμική που θα μπορούσε να δημιουργήσει ένα τέτοιο σύστημα με την πόλη των Αθηνών.

Andreas Angelidakis said...

thanks για τα σχόλια. ϊσως η έννοια του λάθους μπορεί εύκολα να χρησιμοποιηθεί με λάθος τρόπο, πχ deconstruction κλπ. Νομίζω οτι με ενδιαφέρει πίο πολυ σαν εκπαιδευτικό εργαλείο προς το παρόν και γενικά το project γίνετε post by post οπότε δεν ξέρω ακριβώς πρός τα που πάει. Πάντως δεν νομίζω οτι έχει απαραίτητα σχέση με τα ειδικά προβλήματα της Αθήνας, αλλά πιστεύω οτι η εκπαίδευση είναι ένας χώρος που χρειάζεται επειγόντως αναβάθμιση καί ίσως μπορεί και η αρχιτεκτονική να συνεισφέρει σ'αυτο ακόμα και αν παραμείνει σε επίπεδο επικοινωνίας και έρευνας.

Anonymous said...

Από την αρχή παρακολουθώ με ενδιαφέρον τις σκέψεις σου για την εκπαίδευση καθώς και τις αρχικές αναφορές στους SuperStudio, H. Hertzberger Ζενέτο. Φυσικά συμφωνώ πως η εκπαίδευση έχει άμεση ανάγκη αναβάθμισης, όπως και η πόλη των Αθηνών άλλωστε. Πραγματικά οι έννοιες του λάθους, της εκπαίδευσης και της πόλης, αρχίζουν να περιγράφουν ένα πολύ ενδιαφέρον περιβάλλον μέσα στο οποίο μπορείς να κινηθείς. Θα ήθελα να δω πως αυτό το περιβάλλον μπορεί να προσαρμοστεί στις ιδιαιτερότητες της Αθήνας, μια και αυτή η πόλη είναι τελικά το κύριο θέμα αυτού του blog...

doxiadis+ said...

Πράγματι Ανδρέα, τα συστήματα που απαγορεύουν το λάθος πεθαίνουν από αρτηριοσκλήρωση. Από την άλλη μεριά και τα ποιο δημιουργικά συστήματα έχουν μια κοινή βάση. Έχουμε την αίσθηση ότι βασικό μειονέκτημα του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος είναι ότι είναι εξαιρετικά μονόδρομο, ο μαθητής αντιμετωπίζεται σαν αποδέκτης και ποτέ σαν δημιουργός. Αυτό πρέπει να αλλάξει. Το να μεταλλαχθεί ο μαθητής από καταναλωτής στην τάξη σε καταναλωτή στο web δεν μας λεει τίποτα.

Andreas Angelidakis said...

Ναι και βεβαια ενα απο τα προβληματα του Ελληνικου Εκπαιδευτικου Συστηματος ειναι οτι μεταχειριζεται τον μαθητη σαν δημοσιο υπαλληλο ο οποιος πρεπει να συγκεντρωσει τα απαραιτητα ενσημα ωστε να παει το πανεπιστημιο χωρις να εχει απαρειτητα καταλαβει τιποτα. Απο το πανεπιστημιο μπορει να παρει ενα πτυχιο, επισις χωρις να εχει καταλαβει τιποτα, και μετα να παει σε μια δημοσια υπηρεσια, χωρις να χρειαζεται να κανει πολλα. Αν το συστημα βεβαια λειτουργουσε καλα σαν προμηθευτης πληροφοριων, μπορει να ηταν οκ, αλλα ουσιαστικα ειναι τελειως ξεχαρβαλωμενο. Παντως, αν και στο συγκεκριμενο ποστ δεν εκανα καμια νυξη για web, οποτε δεν ξερω ακριβως που κολλαει το σχολιο, το να προμηθευεσαι πληροφοριες απο τον δασκαλο ή απο το ιντερνετ δεν ειναι καθολου το ιδιο. Ειναι σαν να συγκρινεις τα ψωνια στο σουπερμαρκετ με το κυνηγι στο βουνο. Στο ιντερνετ ο μαθητης πρεπει να καταλαβει πρωτα πως βρισκει την πληροφορια, να την επιλεξει και μετα να την αφομοιωσει κλπ.