Το Σωστό Λάθος

Η έννοια του συστήματος είναι ένα από τα κεντρικά στοιχεία της εκπαίδευσης, για τον απλούστατο λόγο ότι δεν μπορεί κάθε παιδί να εκπαιδεύεται με τον τρόπο που αρμόζει στην προσωπικότητα του, μιας και για να γίνει αυτό η αναλογία καθηγητού-μαθητή θα έπρεπε να είναι 1-1. Οπότε σχεδιάζεται ένα κεντρικό σύστημα το οποίο προσαρμόζεται ανάλογα με τις περιστάσεις. Αν αυτό το σύστημα έχει σχεδιαστεί ώστε να προσαρμόζεται με μεγαλύτερο αριθμό περιστάσεων, τότε πιθανώς να λειτουργεί καλυτέρα σε μεγαλύτερες διακυμάνσεις, ενώ αν έχει σχεδιαστεί τέλεια αλλά χωρίς να είναι ευέλικτο, τότε πιθανώς να έχει μεγαλύτερα προβλήματα στην εφαρμογή του. Σε ένα από τα προηγούμενα σχόλια υπήρχε ένα λίνκ από τον mave για την ομιλία του Ken Robinson στο TED conference, στην οποία μιλούσε μεταξύ άλλων για την αξία του λάθους στην εκπαίδευση, αλλά και για τα εκπαιδευτικά συστήματα σήμερα.

Τα σημερινά εκπαιδευτικά συστήματα έχουν τις ρίζες τους στην βιομηχανική επανάσταση και είναι ουσιαστικά σχεδιασμένα για να παράγουν «χρήσιμους πολίτες». Η εκπαίδευση έχει πάρει την μορφή μιας εκτεταμένης διαδικασίας εισαγωγής σε ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα οπού οι μελλοντικοί εργαζόμενοι αποκτούν πτυχία τα οποία όσο περνάει ο καιρός έχουν και μικρότερη αξία, λόγω του παγκόσμιου εκπαιδευτικού πληθωρισμού. Τα εκπαιδευτικά συστήματα λοιπόν ακόμα βασίζονται στην ιδέα της βιομηχανικής εξειδίκευσης την στιγμή που βρισκόμαστε στο ξεκίνημα της ψηφιακής επανάστασης, η οποία μετατρέπει τον καθημερινό χρήστη υπολογιστή σε πιθανό μουσικό, φωτογράφο, συγγραφέα, δημοσιογράφο, χαρτοπαίκτη ή επιχειρηματία. Ένα δεύτερο ενδιαφέρον στοιχείο που αναφέρει ο Robinson είναι ότι τα εκπαιδευτικά συστήματα μας μαθαίνουν να μην κάνουμε λάθη, ενώ το λάθος είναι μάλλον το πιο σαφές εκπαιδευτικό εργαλείο. Αναφέρει χαρακτηριστικά ότι όταν μάθεις να μην κανείς λάθη έχεις ουσιαστικά χάσει την ευκαιρία να κάνεις οτιδήποτε πρωτότυπο, να εφεύρεις κάτι καινούργιο. Και τελικά τα παιδιά που αποφοιτούν σήμερα θα δουλεύουν μέχρι το 2057 ενώ δεν μπορούμε να προβλέψουμε τις εξελίξεις στον κόσμο μας ούτε μέχρι το 2015, οπότε εκπαιδεύονται για να έναν κόσμο για τον οποίο δεν ξέρουμε και πολλά πράγματα. Συνοπτικά βλέπουμε ότι ένα σύστημα εκπαίδευσης πρέπει να είναι ανοικτό, ευέλικτο, προσαρμόσιμο, να μπορεί να αφομοιώνει και να χρησιμοποιεί το λάθος σαν δημιουργικό στοιχειό.
Σχεδόν με την ίδια φρασεολογία θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για το Σχολικό Κτίριο. Στην περίπτωση των ιδιωτικών σχολείων, μπορεί το κτίριο να σχεδιαστεί με συγκεκριμένες παραμέτρους αλλά στην περίπτωση της δημόσιας εκπαίδευσης η χρήση του συστήματος είναι απαραίτητη για να εξασφαλίσει την σχετικά ομαλή λειτουργία. Όπως και το περιεχόμενο τους, έτσι και τα κτίρια αυτά βασίζονται σε κτιριολογικά και δομικά συστήματα έτσι ώστε να ανταπεξέρχονται με τον πιο γενικευμένο τρόπο στις ανάγκες του εκπαιδευτικού συστήματος. Μπορεί κανείς να δει λοιπόν το σχολείο σαν ένα σύστημα που διαπραγματεύεται την μορφή του με ένα άλλο σύστημα (εκπαίδευση) σε ένα απρόβλεπτο περιβάλλον (πόλη).